نظرات اقتصادی
بررسی معضلات اقتصادی
نظرات اقتصادی
بررسی معضلات اقتصادی
کارنه تیر چیست؟
کارنه تیر (TIR carnet) سندی است گمرکی که برای ترانزیت بین المللی کالا درچارچوب کنوانسیون تیر(TIR) درکشورمبدا صادر می شود وبه موجب آن کالا دروسیله نقلیه جاده ای به طور پلمپ شده از خاک کشورهای بین راه عبور می کند وتا مقصد نیازی به انجام تشریفات گمرکی مربوط به ترانزیت در مرزهای ورودی وخروجی این کشورها طبق قوانین داخلی آنها نخواهد بود.
درحمل ونقل بین المللی جاده ای ، وسایل نقلیه وکالاها برای عبور (ترانزیت) ازخاک هرکشور باید درمرز ورودی ، پس از تنظیم اظهارنامه ترانزیت مورد بازرسی گمرکی قرارگیرد وصاحب کالا بسته به مقررات داخلی آن کشور سپرده نقدی یا ضمانت نامه تودیع کند ودر اظهارنامه متعهد گردد که کالا تا موعد مقرر درپروانه ترانزیت از مرز خروجی تعیین شده خارج خواهد شد . در اغلب موارد این تشریفات گمرکی سبب تاخیر ومعطلی وسیله نقلیه می شود وهزینه های اضافی به بار می آورد ، ضمن اینکه احتمال دارد کالا دراین میان خسارت دیده یا سرقت شود.
به منظور تسریع درحمل ونقل بین المللی ، کاستن از تشریفات گمرکی وجلوگیری ازخسارتهای احتمالی درجریان ترانزیت بین المللی کالا، کنوانسیونی تحت عنوان ((کنوانسیون گمرکی مربوط به حمل ونقل بین المللی کالا درجاده ها تحت کارنه های تیر )) به ابتکار اتحادیه بین المللی حمل ونقل جاده ای درسال 1959 منعقد شد که درسال 1975 جای خودرا به کنوانسیون دیگری با همین عنوان داد.
طبق این کنوانسیون سندی برای ترانزیت بین المللی کالا صادر می شود که کارنه تیر یا دفترچه تیر نام داردو بدین منظور اعضای کنوانسیون موظف هستند سازمانی را برای صدور کارنه تیر وتضمین پرداخت هزینه های ناشی از تخلفات از مقررات کنوانسیون تعیین نمایند.
به موجب قانون الحاق ایران به کنوانسیون مزبور ، مورخ 1363 ، اتاق بازرگانی وصنایع ومعادن به عنوان موسسه صادرکننده وضامن کارنه تیر مشخص شده است.
کارنه تیر به زبان فرانسه چاپ می شود ، مع هذا ممکن است دارای صفحات اضافی شامل ترجمه متن کارنه به زبان کشور محل صدور باشد.کارنه تیر که برای موسسات حمل ونقل مورد تایید وصرفا" برای حمل جاده ای کالا صادر می شود ، فرم استانداردی دارد. برای کالاهای هروسیله نقلیه ، ترکیبی از وسایل نقلیه(وسایل نقلیه متصل شده به یکدیگر) یا برای چندین کانتینر که برروی یک وسیله نقلیه یا ترکیبی از آنها بارشده اند ، یک کارنه تیر صادرمی شود که فقط برای یک سفر معتبر است.برروی کارنه شماره اسناد جداشدنی برای کنترل گمرکی واسناد تصفیه برای عملیات حمل ونقل ذکر شده است.تعداد برگه های کارنه تیر برحسب تعداد کشورهای واقع بین مبدا ومقصد کالا بین حداقل 6 وحداکثر 20 برگ متفاوت است. این صفحات دارای شماره های 1و2 هستند که آنهارا اصطلاحا" وله( (voletمی نامند وبر روی آنها تمام مشخصات کالا ذکر می گردد.
درصورتیکه کالا فقط بین یک گمرک مبدا ویک گمرک مقصد حمل شود کارنه باید حداقل دارای دوبرگ برای کشور مبدا ودوبرگ برای کشور مقصد ودوبرگ برای هرکشوری باشدکه از آن عبور می کند.برای هرمحل اضافی جهت بارگیری یا تخلیه دوبرگ دیگر لازم است .
به علاوه ، طبق کنوانسیون تیر ، لازم است که وسیله نقلیه پس ازبارگیری ، درگمرک کشورمبدا بازرسی ولاک ومهر (سیم وسرب یا پلمپ) شود وپلاکهای مستطیل شکل با علامت TIR در قسمتهای جلو وعقب وسیله نقلیه نصب گردند.برای جلوگیری ازسوء استفاده ، طرفهای کنوانسیون باید نمونه مهرهائی را که بکار می برند برای یکدیگر ارسال دارند.وسیله نقلیه وکانتینر خودنیز باید طبق استانداردهای مقرر درضمائم کنوانسیون باشد. درصورت رعایت مقررات کنوانسون ، دارندگان کارنه تیر می توانند پس ازپلمپ وسیله نقلیه درگمرک محل بارگیری یا در نزدیک ترین گمرک به این محل درکشور مبدا ، بدون معطلی وبدون انجام تشریفات گمرکی ناظر بر ترانزیت خارجی ، کشورهای مختلف را پشت سر گذاشته وتا مقصد نهائی به راه خود ادامه دهند؛ به عبارت دیگر ، مقامات گمرکی کشورهای بین راه الزامی ندارندوسیله نقلیه وکالا را مورد بازرسی کامل قرار دهند. مگراینکه در موارد استثنائی انجام چنین بازرسیهائی ضرورت پیدا می کند، که دراین صورت وسیله نقلیه مجددا" پلمپ خواهد شد.
گرچه کارنه تیر ، حمل کننده وصاحب کالا را از الزام به تنظیم اسناد گمرکی کشورهای بین راه وتودیع سپرده یا ضمانت نامه ویژه ترانزیت معاف می دارد، ولی مانع اجرای محدودیتها ونظارت هائی که طبق مقررات داخلی این کشورها درزمینه های اخلاقی، بهداشتی وامنیت عمومی وجوددارد، نمی شودو وصول عوارضی را که ممکن است به موجب همین مقررات پیش بینی شده باشد ، منتفی نمی سازد. همچنین مقامات گمرکی ممکن است برای حمل کالا درقلمرو کشورمتبوع خود محدودیتهای زمانی برقرار کرده یا تقاضا نمایند که وسیله نقلیه مسیر مشخصی را طی کند یا برای جلوگیری از سوء استفاده ، لازم تشخیص دهند که وسیله نقلیه به هزینه حمل کننده همراهی (اسکورت) شود.
طبق کنوانسیون تیر موسسه ضامن ، تعهد می کند که درصورت تخلف دارنده کارنه تیر ازمقررات این سند، حقوق وعوارض گمرکی متعلق به کالا وهرگونه عوارض تاخیر ، بهره های مربوط را طبق قوانین ومقررات کشوری که جرم درآن واقع شده بپردازد.البته این تضمین رافع مسئولیت اشخاصی نیست که از مقررات کنوانسیون تیر تخلف کرده اند . مسئولیت ضامن درقبال مقامات یک کشور عضو کنوانسیون فقط اززمانی آغاز می شود که کارنه تیر از طرف مقامات گمرکی آن کشور مورد قبول قرار گرفته باشد ؛ به علاوه ، مسئولیت موسسه ضامن تنها درقبال کالاهائی نیست که درکارنه ذکر شده اند ، بلکه شامل کالاهائی نیز می گردد که درکارنه گنجانده نشده ولی به طورغیرقانونی درقسمت پلمپ شده وسیله نقلیه یا کانتینر قرار دارند. به هرحال ، زمانی که مقامات گمرکی کشوری بدون قید وشرط کارنه تیررا تصفیه می کنند ، دیگر نمی توانند از موسسه ضامن مبالغ فوق الذکررا مطالبه کنند ، مگراینکه مقاصا حساب مجعول باشد.
